Evcil hayvanlarda görülen deri hastalıkları,genelde
hayvan yıkama merakından kaynaklanabilir.Örneğin
kediler kendilerini temizleyebilirler,ancak buna rağmen
yıkanacak olursa,özel bir koruyucu tabakayla kaplı olan
deri.yanlış kullanılan detarjen,sabun ya da
şampuan nedeniyle bu özelliğini kaybeder,kendine has direnci
kaybolur ya da tahriş olur.Dolayısıyla mantar hastakıkları,egzama,deri
iltihaplanması ve tüy dökülmesine yol açar.Sokağa çıkan
hayvanlardaysa,ayak derilerinde görülen benzin,mazot,boya
gibiçeşitli kimyasal maddeler ya da yanmayla tahriş olan
dokularda deformasyon ve iltihabik yaralara sıkça
rastlanır.Köpekler bu konuda kedilere göre daha şanssızdır.
Deri hastalıklarında daha çok ısırma ve tırmık nedeniyle ortaya
çıkan yaralanmalar ve baş.çene,çene altı bölgelerinde,ayaklarda
ısırmaya bağlı apselerin oluşması,doğaldır.Belirtileri giderek
büyüyen şişlik,iştahsızlık ve halsizliktirBu gibi durumlarda ne
tür bir tedavi gerekmektedir.
Apse kendiliğinden patlar ya da hekim tarafından açılarak
temizlenir,ancak her iki durumda da antibiyotik tedavisi
uygulanmalıdır.
Sokaklarda bazen hayvanları daha çok arka ayaklarıyla kulak
çevrelerini kaşırken görürüz.Doğal olarak yapılan kaşınmalar
eşbette belli başlı nedenlerden de olabilir.Sokak hayvanlarında
sık görüle deri hastalıklarından biri de,kulak uyuzudur.
Hayvan sürekli kaşındığı içiin kulak çevresinde yaralar oluşur.Öncelikleuyuz
tedavi edildikten sonra kulak ve çevresindeki yaralar
iyileştirilmelidir.Aksi takdirde tadavi amacına ulaşamaz.
Biraz da toprakta bulunan pire,kene ve uyuz etkenlerinin yol
açtığı deri hastalıklarından söz edelim.
Toprakta bulunan pire,kene ve uyuz etkenleri gibi canlılar,kışın
genelde kış uykusuna yatarlar.Havaların ısınmasıyla da konakçı
olarak yaşayabilecekleri ortamlar arayıp,doğada yaşayan
hayvanları bulurlar.Kene kancalarıyla,pire delici organıyla kan
almaya çalışırlar.Uyuz etkenleri ise deri ve deri katmanlarında
yerleşerek kan emmeye devam eder.Pire ve keneyi teşhis etmek
kolaydır.Uyuz etkenini saptamak,mikroskobik canlılar olması
nedeniyle o kadar kolay değildir.Şüphe edilen bölgeden alınan
kazıntının mikroskop altında incelenmesiyle türü saptanır.Sarkoptes,Demodeks
uyuzları sıklıkla görülen uyuz etkenleridir.İnsanlara bulaşma
olanığı oldukça yüksektir.En belirgin özelliği kaşıntı,deride
kalınlaşma ve sedef förüntüsüdür.Ayağıyla topraktan aldığı
mantar ve bakteri etkenlerini uyuzla deriye bulaştırdıklarında
karmaşık bir hastalık ortaya çıkar.Tedavi süresince öncelikle
hayvanın vücudunu kaşıması engellenir.Lokal ve genel ilaç
uygulamalarıyla uyuzun tedavisi eskiye göre daha kolaydır.Bu
tedavi sonunda vücutta bir tek uyuz etkeni bile
kalmamalıdır.Tedavi sırasında sürekli olarak,vücuttan alınan
deri kazıntılarının mikroskobik incelemesi yapılmalıdır.
Uyuz tedavisi mümkün olmayan bir hastalık kesinlikle
değildir.Uyuz hastalığının hiçbir aşamasında tedavisimümkün
değil diyerek hayvanı uyutma yöntemine başvurulmaz.Uyuz etkeni
tesbit edilir,teşhis konursa tedavisi kolaydır.Tedavisinin
mümkün olmadığı ileri sürülüp hayvanı uyutma yöntemine gitmek
kolaycılıktır.
İnsanlarda olduğu kadar hayvanlarda da rastlanan önemli
bir diğer deri hastalığı da Egzama dır.
Egzama hastalığının üç türü vardır.aşırı proteinle beslenme(proteinemi)nedeniyle
ortaya çıkan egzama,vitamin yetmezliğinden kaynaklanan egzama ya
da alejik egzama.Proteinemi ve alrjik türdeki egzamalar
birbirine bağlı olarak görülebilir.Yani aşaırı protein alımı
nedeniyle karaciğer hassaslaşır ve alejik bir durum oluşur.Tek
yönlü beslenme nasıl insanlar için zararlıysaihayvanlar içinde
zararlıdır.Karaciğerde depolanan aşırı miktardaki protein deride
lökalize olamsından ötürü,hayvanda ergenlik sivilcelerine benzer
küçük noktacıklar oluşur.Hayvanın kaşınması sonucu patlayan bu
noktacıklar tüylere yapışır.kokulu ve aşırıkaşıntı veren bir hal
olur.Tedavi için o bölgenin tüyleri iyice traş edilip
temizlendikten sonra lokal ilaç uygulanır.ancak veretiner hekime
danışmadan ilaç kullanılması sakıncalıdır.Çünkü kaşıntı
nedeninin saptanması ve ona göre bir tedavinin uygulanması
gerekmektedir.Eğer neden egzama ise kortizon tedavisi
uygulanır.Uyuzdaysa kortizon kullanılmaz,kullanıldığı takdirde
uyuz etkenini besleyici bir özelliğe sahip olduğundan hastalık
tehlikeli boyutlarda ilerleyebilir. Kimyasal maddeler,
boya,tiner,kostik maddelerden tutun da ciklete (yapıştığı yere
hava aldırmaz) sentetik halılar,yanlış kullanılan kozmetik
ürünlere kadar her şey egzamaya neden olabilir.Sokakta yaşayan
ya da sokağa çıkan en hayvanlarında görülen alrji nedenleri
araştırılırken doğada bulunan bitki örtüsü de göz önünde
bulundurulmalı.Örneğin kiraz ve erik ağaçlarının salgıladığı
balzam ve çam ağıcının reçinesi hayvanlarda alerjiye neden
olabilir.Vitamin eksikliğinden kaynaklanan deri
hastalıkları da vardır.A,D ve H vitaminlerinin eksikliğinden
kaynaklanan tüy dökülmelerinde kaşıntıya rastlanmaz.Derinin tüy
tutma özelliği kaybolur,ve normalden fazla seyrekleşme olur.Bu
gibi durumlar hastalık belirtisidir.ancak tüy dökmesinin başka
nedenleri de olabilir.
Kısırlaştırılmış hayvanlarda hormon yetersizliğine bağlı
tüy dökülmeleri görülür.Dişide östrojen,erkekte
testeron hormonunun azlığı tüy dökülmesine sebep olur.Dişilerde
tüm vücutta tüy seyrekleşmesine rastlanırken,erkekler
çırılçıplak kalbilirler.Tedavisinde ,eksik olan hormonun çok
düşük dozlarda verilmesi gerekir.
Ayrıca Stafilokokus Epidermitis denilen bakteriler,deri
iltihaplanmalarına neden olur.Egzamayla birlikte mikrobik deri
hastalıkları görülür.
Halk arasında köpek tüylerinin kiste neden olduğu kanısı
yaygındır.aslında tüyün kemdisi kist yapmaz.Tüylerin üzerindeki
parazit,yumurta ve proteinleri alrji yapar.Bundan dolayıdır ki,
kist aşısı olmuş köpeklerden çekinmek yersizdir.Uzun tüylü
köpekler tüm sene boyunca tüy dökerler.bir hayvan sahibinin
hayvanını taraması,fırçalaması onu beslemekten daha önemli bir
görevidir.Kısa tüylü hayvanlar belli mevsimlerde tüy dökerler ve
daha çok yattıkalrı yerlere tüylerini bırakırlar.Kısa tüylü
hayvanları ince dişli bir fırçayla taramak ve pamuklu olmayan
hafif nemli bir bezle tımar yapmak gerekir.
Taramanın hayvan vücuduna 3 yararı vardır.Öncelikle
hayvanın vücudunda var olan pire ve kenelerin tarağa takılması
ile bunların varlığı saptanır.Ayrıca vücuttan atılacak tüylerin
tarak ve fırça yardımıyla toplanmasına yardımcı olur.Tüy dipleri
ve deriye dolaylı olarak yapılan masajla sinirlerin uyarılması
ve daha sağlıklı tüylerin çıkmasına neden olur.
İlkbaharın bittiği yazın başladığı anlarda palto
değişikliği kaçınılmazdır.Özellikle bu aylarda daha sık ve
düzenli taramalar,tüylerin etrafa yayılmasını , alerji ve
parazitlerin bulaşmasını engeller. |