KENELER VE PİRELER
Enfeksiyon hastalığının taşıyıcısı olarak keneler her köpek için
ciidi tehlike oluştururlar.Özellikle köpeklerin en çok dolaşmayı
sevdikleri açık alanlarda gözlenir.Nisan'dan Ekime' kadar
çalılıklarda,otlar üzerinde serbestçe yaşar,kan emebilecekleri bir
noktada kanca benzeri ısırma organelleri ile deriyi delerek
gömülürler.Dişi kene,salyasınddaki özel bir yapışkan madde sayesinde
kan emdiği noktaya kendini güçlü bir biçimde kilitler.Bu sayede
ortalama bir hafta süren kan emme öğünü boyunca konakçının kendisini
uzaklaştırmasına meydan vermez.
Kenelerin Yol Açtığı Zararlar:
Tek bir kene ısırığı dahi köpeklere hatta insanlara viral ve
bakteriyel hastalıkları bulaştırabilir.
1) Lokal İrritasyon: Konakçının derisine gömülen ağız organeli
yangısal reaksiyonlara yol açar.Burada daha sonra baktariyel
enfeksiyonlar da gelişebilir.Kene gömülü olduğu yerden tam olarak
çıkartılamaz ve deri içinde bir kısım ağız organelleri kalırsa bu
durumda daha ciddi ve yaygın bir yangı meydana gelir.
2)Kenelerden Kaynaklanan Hastalıklar :
a)Borreliosis (Lyme hastalığı): Keneler tarafından bulaştıraılan bu
hastalığın etkeni Borrelia adlı bir mikroorganizmadır.Hastalık
1975'de önce insanlarda ve 1980'lerin ortalarında evcil hayvanlarda
teşhis edilmiştir.Almanya'da kenelerin 10% oranında Borrelia ile
enfeste olduğu,bu oranın bazı bölgelerde 20% 'ye kadar çıktığı
bildirilmiştir. Hastalık etkeni bakteriler kenenin barsakları ve
salya bezlerine yerleşir ve kan emme sırasında konakçıya bulaşır.Lyme
hastalığının klinik septomları çeşitlilik gösterir.İnsanlarda ısırık
noktasında 1-3 hafta sonra gelişen derideki kızarıklığa ateş ve lenf
yumurtalarının şişmesi ile seyreden grip benzeri semptonlar eşlik
eder.Birkaç hafta veya ay sonra vücudun etkilenen yerlerinde ağrılı
nevritis ve felçler meydana gelebilir.Köpekte belirgin semptomlar
başlangıçta çevreye kayıtsızlık ve 40-41C ateş,daha sonra ise
topallık,kas eklem ağrısı ver diğer sinirsel bozukluklardır.
b)Babesiosis : Bir kan paraziti olan Babesia,Türkiye'de ve tüm
dünyada subtropikal ve tropikal bölgelerde yagındır.Akdeniz
ülkelerindeki yoğun turist trafiği sayesinde hastalık orta ve
Kuzey Avrupa ülkelrine de giderek yayılmaktadır.enfekte keneler
sağlıklı konakçıdan kan emdeikleri sırada paraziti de naklederler.Parazir
enfekte konakçının alyuvarları içinde ikiye bölünerek çoğalır ve
alyuvarları parçalar.Babesis fonksiyonunun bulaşmasından 1-3 hafta
sonra konakçıda ateş,giderek artan durgunluk,anemi,mukoza ve göz
kapaklarında sarılık,dalak şismesi ve kan işeme maydana
gelir.Hastalığın şiddeti konakçının bağışıklık durumu ile yakından
ilgilidir.Tavsiye edilen en iyi mücadele yöntemi,vektör kenelerin
yok edilmesini amaçlayan,uzun etkili kene ilaçlarının
kullanılmasıdır.
3)Kene Felci : Bazı kene türlerinin dişileri,kan emme sırasında
belli dönemlerde bir nörotoksin üreterek sinirsel impuls geçişini
bozar.Hastalık bulaşan köpeklerin arka bacaklarında ilerleyen bir
felç ve nadir vakalarda solunum felcine bağlı ölüm meydana
gelir.Kenelerin kısa sürede uzaklaştırılmaları ile semptomlar 24
saat içinde kaybolur.
Pire enfetasyonu-büyüyen bir problem:
Köpek sahipleri sık sık pire probleminden yakınır ve ilaç
kaullanmalarına rağmen başedemediklerini ifadde ederler.Bu
parazitlerin yoğun enfetasyonu birkaç sebebe bağlıdır.
-
Pet hayvanları sayısı sürekli olarak artmaktadır.
-
Parazitler zamanında teşhis edilemezler,bu da sıcak mevsimlerde
süratki bir çoğalmaya yol açar.
-
Kaşınma ve ısırma gibi ilk enfestasyon belirtilerinin sebebi
araştırılmaz.
-
Sadece hayvanın üzerindeki pirelere karşı ilaç uygulanır.Parazitin
çeşitli gelişme dönemlerini yaşadığı çevre ilaçlaması ihmal
edilir.
Bu çerçevede pet hayvanlarının ve çevrelerinin yoğun bir
parazitasyon meydana gelmesi beklenmeden koruyucu olarak
ilaçlanmaları gereklidir.Aksi takdirde mücadele masraflı ve zaman
alıcıdır.
Pirelerin verdikleri zararlar:
1)Kan Kaybı:Küçük köpek ırklarında veya yavru hayvanlarda yoğun pire
enfeksiyonu şiddetli kan kaybına,anemiye hatta ölüme yol açar.
2) Barsak Parazitlerinin Taşınması:Pireler d.canimum adlı şeritin
ara konakçısıdır.Bu şekilde enfekte köpekler dışkıyla çevreye kabak
tohumu şeklindeki halkaları yayaylar.Halkalar içerisindeki
yumurtalar pire larvaları tarafından yutularak burada larva formu
gelişir.Şerit larvasını taşıyan ergin pire çiğneyerek
yutulursa,larvalar gelişmelerini tamamlayarak konakçının
bağırsağında şerit haline dönüşür.
Bu bakımdan pire teşhis edilen köpeklere,bu şeritlere karşı koruyucu
amaçla etkili bir şerit ilacı uygulamak gereklidir.
3)Pire Enfetasyonuna Bağlı Deri Hastalıkları:Pireler ısırdıkları
noktada lokal tahrişe,deri hastalıklarına(pire ısırığı detarmasisi)
ve sitemik karakterde alrjik reaksiyonlara (pire alejisi
detarmatisisi) yol açarlar.Isırık detarmasisleri özellikle
karında,bacak içlerinde ve kuyruk altında,ısırma ve kaşınmadan
kaynaklanan kızarıklık,kabarcık oluşumu ile seyreder.
Evcil hayvanlarınızda kene ve pirelerdden kaynaklanabilecek
problemleri önlemenin en etkin yolu,veteriner hekimizin tavsiye
edeceği güçlü ve uzun etkili antiparaziter ürünleri kullanmaktan
geçer.
Rahatsız edilmediği sürece bu minnacık korkunç pire,dörtayaklı
dostlarımız üzerinde 100 günden daha uzun süre yaşayıp
üreyebilir.Bir uzay gemisinden 50 kat daha hızlı bir şekilde hız
kazanabilir ve bazıları kendi boylarının 150 katı yükseğe
zıplayabilir.Bu bir insanın 3.500 metre yükseğe zıplamasına
benzer.Veteriner hekimlerin pireye böyle savaş açmalarına şaşmamak
gerekir.
Pireler sıcak havalarda ortaya çıkar ama ev içinde yaşayan
hayvanlarda ve kapalı mekanlarda tüm yıl boyunca
görünebilirler.Pireler kan ile beslenen asalak böceklerdir.Onların
üzerinde veya evinizde küçük,karabiber tanelerine benzeyen lekeler
görebilirisiniz,minnacık kara lekeler.Bu kara lekelerin pire olup
olmadığını anlamanın en kolay yolu,onları ıslak beyaz bir kağıdın
üzerine koymaktır.Kızıl ya da kahverengiye dönüşürler ise,başınız
pireler ile dertte demektir.Lekeler kanla dolmuş pire dışkıları veya
larvalardır.
Ama asla pireleri önemsiz bir baş belası olarak görme yanılgısına
düşmeyin.Peki pireleri nasıl kontrol altına alabilirsiniz.?Hem
dostunuzu hem de yaşadığı yeri ortamı temizlemek gerekir.
ŞAŞIRTICI BİLGİLER:
-
Dört adet dişi pire,1000 gün süre ile günde kez
beslendiğinde 1600 kez ısırır.
-
Pirelerin yaşadığı bir evede büyük olasılıkla %95
oranında yumurta ve sadece %5 oranında yetişkin pire bulunur.
-
Pire,tropik iklim böceğidir ve dondurucu soğuklarda
uzun süre dayanamaz.
-
Kış aylarında pireler genellikle tedavi edilmeyen
köpekler üzerinde yetişkin halde yaşarlar.
-
Larva halindeki pireler etrafa sürünür ve halılara
veya ev hayvanlarının üzerinde yaşayan yetişkin pirelerin
dışkılarındaki kurumuş kan ile beslenir.
-
Dişi pireler;ilk kanlı öğünlerini yedikten 39 ila 48
saat içinde yumurta bırakmaya başlarlar.
-
Bazı pire türleri,aylarca yemek yemeden hayatta
kalabilirler.
|
En başarılı pire kontrolü için her bir durumu özelliğine göre tedavi
etmek gerekir.Bazı köpekler,pek çok başka köpek ile aynı evi
paylaşır,bazı evlerde kedi ve köpekler bir aradadır,kimi köpek ev
içinde kimisi ise dışarıda yaşar.Bu kadar çok farklı ortam
olasılığında pire kontrol yöntemlerinin bireysel olarak ele alınması
gerekir.
İşe etrafı iyice temizleyerek başlayın.Evi tepeden tırnağa elektrik
süpürgesi ile temizleyin.,mobilyalar dahil olmak üzere ve elektrik
süpürge torbasını dışarıya atın.Evdeki tüm yatakjları süpürün ve
silin.Tabii onun yatanığınıda.Ddostunuzu hergün fırçalayın ve bir
pire tarağı kullanın.Piyasadaki pire ilaçlarında birini seçin,pire
tasmaları,şampuanlar,ev içi ve bahçe için spreyler-ve üretici
tavsiyelerine de kesinle uyun.Ancak birkaç ürünü bir arada
kullanırken toksik reaksiyonların oluşmayacağından emin olun.
Avrupa ve Amerika'da pek çok şirket,ev hayvanlarının üzerine
konaklayan pire ve kenelerle başedebilmek için pek çok kişi değişik
yöntemler üzerinde çalışmakta.İşleri zor çünkü,ister inanın ister
inanmayın dünya da 2000'in üzerinde değişik pire türü bulunmakta.
PİRELERİ YOK EDİN
-
Pire mevsimi başlamadan bir ay önce.pire savaş
gününüzü tespit edin ve takviminize yazın.
-
Sık sık evinizi elektrik süpürgesi ile
temizleyin.Zeminde hiçbir santimetrakareyi atlamayın,duvardan
duvara halı,parke veya ne olursa
olsun,koltukların,masaların,yatakların altını her yeri
temizleyin,köpeğinizin gitmediği bölgeler olmasa bile.
-
Elektrikli süpürge torbalarını dışarıdaki,kısa süre
sonra boşaltıcak bir çöp kutusuna atın.Torba henüz tam
dolmadığından onu atmazsanız ya da torbayı evin içindeki bir
çöp kutusuna atarsanız,büyük olasılıkla pireler kaçacak veya
savaşınızda tek bir muharebeyi kazanmış olacaksınız.
-
Bahçenizde bir pire spreyi kullanın.
-
Bir pirenin en iyi temizlenmiş eve bile dönebileceğini
unutmayın.Onun için her yeri pire spreyleri ile iyice yıkayın.
-
Daha serin aylarda da pire savaşına devam
edebilirisiniz.Pire mevsimi bittikten bir ay sonra yeniden
evinizi temizleyin.Pireler tropik iklim böcekleri oldukları ve
soğuk havalara dayanamadıkları halde,sıcak evlerde mutlu bir
şekilde üremeye devam edebilirler.
-
Yiyecekleri kapalı kutular veya buzdolabında
saklayın.Köpeğiniz yemeğini yedikten sonra kabını yıkayıp
kaldırın.Yemek kırıntılarını toplayın ve etraftaki su
birikintilerini giderin.
|
Yararlanılan kaynak:İ.Yüce'ye teşekkürler
|